ΑΡΘΡΑ

Η «μαύρη επέτειος» του Αττίλα – Όταν η Ηλεία αγκάλιασε 400 προσφυγόπουλα

Είχε προηγηθεί το πραξικόπημα που προκάλεσε η χούντα των συνταγματαρχών στη Μεγαλόνησο.

Tο ημερολόγιο έδειχνε 20 Ιουλίου 1974 KAI πλησίαζε 05:30 το πρωί.

Οι δυνάμεις του Αττίλα ξεκινούν την εισβολή τους στην Κύπρο.

«Ελληνικαί και κυπριακαί δυνάμεις αντιμετωπίζουν μετά γενναιότητος και πρωτοφανούς ενθουσιασμού την απρόκλητον επίθεσιν του τουρκικού σοβινισμού» ανέφερε μεταξύ άλλων το πολεμικό ανακοινωθέν.

Οι Έλληνες στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ και οι Ελληνοκύπριοι αντιστέκονται με όσα μέσα διαθέτουν. Όμως η μάχη είναι άνιση καθώς οι τουρκικές δυνάμεις είναι πολλαπλάσιες. Οι μάχες είναι άγριες. Οι τουρκικές δυνάμεις σκορπίζουν τον θάνατο, στο πέρασμά τους. «Εκεί άφησαν πολλά πτώματα και τραυματίες, τους οποίους αργότερα εκτέλεσαν εν ψυχρώ» περιγράφει Ελληνοκύπριος στρατιώτης μιλώντας σε δημοσιογράφους.

Είχε προηγηθεί το πραξικόπημα που προκάλεσε η χούντα των συνταγματαρχών στη Μεγαλόνησο με στόχο να απομακρύνουν τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο από την εξουσία. «Έλληνες, επενέβη σήμερα η εθνική φρουρά δια να σταματήσει τον αδελφοκτόνο πόλεμο μεταξύ των Ελλήνων. Πάσα αντίσταση εις την νήσον έχει εκλείψει. Ο Μακάριος είναι νεκρός», ανέφερε μεταξύ άλλων το ανακοινωθέν του ραδιοφωνικού σταθμού της Λευκωσίας. Ο Μακάριος όμως έχει διαφύγει από τους πραξικοπηματίες και από έναν μικρό ραδιοφωνικό σταθμό καλεί τον κυπριακό λαό σε αντίσταση. «Ελληνικέ κυπριακέ λαέ. Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποιος ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος» τόνιζε στο ραδιοφωνικό του μήνυμα.

Η αναταραχή που ακολουθεί δίνει την ευκαιρία στους Τούρκους να προχωρήσουν στα σχέδια τους. Βαπτίζουν την επιχείρηση εισβολής «ανθρωπιστική» προφασιζόμενοι ότι κινδυνεύουν οι Τουρκοκύπριοι. «Πάμε στο νησί να φέρουμε την ειρήνη και όχι τον πόλεμο, θα φέρουμε την ειρήνη όχι μόνο στους Τουρκοκύπριους αλλά και στους Ελληνοκύπριους» σημείωνε ο τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέτ Ετζεβίτ.

Η επιχείρηση «Αττίλας» έχει ως αποτέλεσμα το 37% του νησιού να βρίσκεται μέχρι σήμερα υπό τουρκική κατοχή. Οι νεκροί στρατιώτες και άμαχοι ξεπερνούν τις 6.000 από την ελληνοκυπριακή πλευρά. Περισσότεροι από 3.000 αγνοούνται. Περισσότεροι από 120.000 άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Πρόσφυγες μέσα στην πατρίδα τους.

Τον Σεπτέμβριο του 1974 το λιμάνι της Λεμεσού κατακλύστηκε από μικρά μαθητόπουλα που θα έπαιρναν μόνα, τον δρόμο της προσφυγιάς.
Είχε προηγηθεί η τουρκική εισβολή του Αττίλα που διήρκησε από τις 20 Ιουλίου του 1974 μέχρι τις 16 Αυγούστου του ίδιου έτους. Γύρω στις 150.000 άνθρωποι (πάνω από το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού και το ένα τρίτο των ελληνοκυπρίων) προσφυγοποιήθηκαν.

Ένα χρόνο αργότερα, 60 000 περίπου τουρκοκύπριοι, μετακινήθηκαν από τις ελεύθερες νότιες περιοχές, στις ελεγχόμενες από τις τουρκικές δυνάμεις βόρειες περιοχές.

Εκείνο τον Σεπτέμβρη 415 προσφυγόπουλα της κυπριακής τραγωδίας έφευγαν από τη “ματωμένη” πατρίδα τους για να φτάσουν στην Ηλεία και να βρουν στέγη εκεί. Τον περασμένο Δεκέμβρη τελέστηκε τελετή ευγνωμοσύνης προς τον Νομό από το υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου και την Ιερά Μητρόπολη Ηλείας στη Λευκωσία, και ακολούθως στις 21 Ιανουαρίου στον Πύργο Ηλείας.

Όπως σημείωνε η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, “τα Κυπριόπουλα φιλοξενήθηκαν σε ιδρύματα και οικογένειες της Ηλείας κατά το σχολικό έτος 1974-75 ενώ μικρότερες ομάδες παιδιών φιλοξενήθηκαν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος. Επίσης, προσφυγόπουλα μαθητές, το 1974, δέχθηκαν στην Κύπρο τη συμπαράσταση των εξ Ελλάδος αδελφών και με σχολικές τσάντες που εμπεριείχαν τα αναγκαία σχολικά είδη”.

Μεταξύ των 415 παιδιών είναι και ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Γεωργίου. Ο ίδιος είχε μιλήσει στην εκδήλωση που έλαβε χώρα στην Κύπρο. “Άγνωστοι τότε ανάμεσα μας. Στοιβαγμένοι απάνω στο πλοίο της γραμμής για τον Πειραιά. Με βλέμμα απλανές, κάποιοι μαζεύονταν απόμερα και άκουγες το συριστό κλάμα τους. Μακριά από τους δικούς μας, κάποιων είχαν σκοτωθεί και άλλων αγνοούνταν. Μακριά από τον όλεθρο του πολέμου”, είπε, προσθέτοντας πως όταν αντίκρισε το λιμάνι του Πειραιά αισθάνθηκε απερίγραπτο δέος.

Θυμήθηκε ακόμη ότι κάποιοι έμειναν σε ιδρύματα και άλλοι σε οικογένειες, αφού “οι φτωχοί άνθρωποι, αγρότες και μεροκαματιάρηδες άνοιξαν τα σπιτικά τους, μα πιο πολύ την ψυχή τους και μας ζέσταναν για μια χρονιά”.

Ο Δημήτρης Πανουργιάς, από την Αμαλιάδα, που φιλοξένησε τα αδέλφια Κώστα και Κούλα, μιλώντας στην ίδια εκδήλωση γύρισε τη μνήμη του πίσω και είπε πως “μέχρι που τα λεωφορεία έφθασαν στην Αμαλιάδα δεν ήξερα, όπως κανένας μέχρι εκείνη τη στιγμή τίποτε για τη φιλοξενία”.

“Είδαμε τα λεωφορεία το ένα πίσω από το άλλο, ο κόσμος τα “είχε χάσει”. Στη συνέχεια αφηγήθηκε την ιστορία μιας γριούλας, η οποία όπως ανέφερε “είχε ένα περιπτεράκι και πήρε ένα κιβώτιο γαριδάκια και τα μοίραζε στα παιδιά”. Παρόλο που ο ίδιος είχε δύο δικά του παιδιά, ένα 6 ετών και δεύτερο πέντε μηνών, είπε πως “τα προσφυγόπουλα μας έδωσαν ζωή” και αποφάσισε να κρατήσει τα δύο προσφυγόπουλα στο σπίτι του.

Τα κυπριόπουλα που φιλοξενήθηκαν στην Ελλάδα, το 1974-1975 ξεπερνούσαν τα χίλια συνολικά.

Εκτός από τα 415 της Ηλείας, άλλα 100 βρέθηκαν στο Παπάφειο Ορφανοτροφείο και στην Παιδόπολη Ωραιοκάστρου, στη Θεσσαλονίκη, 50 στη Μητρόπολη Φλώρινας και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Τα περισσότερα παιδιά φιλοξενήθηκαν σε ιδρύματα και οικοτροφεία, ενώ στην Ηλεία, τα παιδιά είχαν αναλάβει οικογένειες στον Πύργο, την Αμαλιάδα, τη Γαστούνη και σε άλλες περιοχές με την επίβλεψη της Μητρόπολης.

Τα περισσότερα παιδιά επέστρεψαν στις εκτοπισμένες οικογένειές τους στην Κύπρο, ένα χρόνο μετά, μακριά όμως από τις πατρικές τους στέγες.

Εφημερίδα Πατρίς

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΑ

To Top